Tuinen van Tinus – Hee, je gaat een schutting zetten? Stoer.
– Hmm ja, maak me eerlijk gezegd wel een beetje zorgen, of het wel gaat lukken.
– Snap ik. Eerlijk gezegd kan er ook van alles misgaan. Maar weet je, ik ga je helpen. Ik ga stap voor stap beschrijven hoe je het aan moet pakken, waar je op moet letten en waar je voor op moet passen. En dan lukt het vast.
Voor we beginnen is het wel goed om je te realiseren, dat het niet een heel makkelijk klusje is als je het nog nooit gedaan hebt. Dat is geen reden om het niet te doen, maar dat is wel reden om je doelen aan het begin niet te hoog te stellen. Wees niet te streng voor jezelf; het hoeft niet in één zaterdagje af. Soms moet je misschien een dingetje overdoen, omdat het niet helemaal gelukt is. Geeft niks. “Mislukking is de poort tot succes.” (citaat van Ueshiba, grondlegger van Aikido, Japanse krijgskunst) En nogmaals, ik help je. Ik beschrijf het hele proces zo compleet mogelijk en ik beloof je dat daar een heleboel zaken bij komen kijken waar je nog helemaal niet aan gedacht had. ?
Deel een: materiaal
Laten we eerst maar eens op een rijtje zetten wat je allemaal nodig hebt.
Schuttingdelen natuurlijk of schermen; it’s the same
Standaard zijn die 180 cm breed. Het is waarschijnlijk niet zo dat de lengte van jouw schutting precies een veelvoud van die maat is. Je zult er dus één of meer op maat moeten maken. Als dat het geval is, dan zijn toogschuttingen (ronding aan de bovenkant) dus niet zo handig.
Er is best wel wat keuze op schuttinggebied. Daar kan ik je niet echt in adviseren, omdat dat vooral een kwestie van smaak is. Van belang is wel om je af te vragen of je horizontale of verticale belijning wil. Van horizontale lijnen wordt je tuin optisch langer. Verticale lijnen doen de schutting hoger lijken. In kleinere tuinen kan dat een nadeel zijn omdat het je het gevoel geeft dat je je bevindt op de luchtplaats van een gevangenis. Toch vind ik zelf verticale belijning vele malen mooier, maar ja, persoonlijk hè.
Daarnaast heb je schuttingdelen van hardhout en verduurzaamd zacht hout. Eerlijk gezegd zou ik alleen voor hardhout kiezen als je dat veel mooier vindt. Het hout is natuurlijk duurzamer, in de zin dat het langer meegaat, maar als je schutting niet in de grond hangt, en dat raad ik je niet aan, gaan ook schuttingen die niet van hardhout zijn waarschijnlijk langer mee dan je palen. Bovendien zijn schuttingen van hardhout schreeuwend duur en loeizwaar. Vooral dat laatste zou ik mee laten wegen in je overwegingen. Jij gaat ze immers plaatsen.
En daar zijn de palen
Dûh. Schuttingen zijn niet alleen 180 cm breed, maar ook 180 cm hoog. Je palen moeten uiteraard een stuk langer zijn, want die moeten ook de grond nog in. Ca. 270 cm is genoeg; dan gaan ze bijna een meter de grond in. Korter is onverstandig; een schutting kan best veel wind vangen namelijk. Langer is ook onverstandig; je moet ze immers ook nog kunnen hanteren.
Niet alleen de lengte is van belang. Ook de dikte. Hoewel heel erg van belang issie niet. 9 x 9 is robuust, sterk, maar ook zwaar. Voor diegenen onder ons die houden van SOLIDE. 6,5 x 6,5 is minimaal. Is lichter en dus makkelijker te plaatsen. Realiseer je wel dat dunner ook gewoon echt minder sterk is. Wat jij wil.
Not only size matters
Ook het soort hout, als je voor hout gaat tenminste. Hardhout is sterk en gaat lang mee. Afhankelijk van het soort hardhout, tussen de 10 en 25 jaar. Als je geluk hebt, langer. Ga niet voor het goedkoopste, ruwe palen. Het past niet alleen qua beeld niet bij je schuttingdelen, het maakt het ook onmogelijk om ook maar iets zonder handschoenen te doen. Bovendien zijn dat soort palen vaak niet helemaal recht. En geloof me, dat is hééél irritant met zetten.
Een alternatief voor hardhouten palen zijn verduurzaamde palen van zacht hout. Groot voordeel is dat ze lichter zijn; daar zul je echt plezier van hebben bij het zetten. Dat voordeel verandert in een nadeel als je de klus geklaard hebt. Verduurzaamd of niet, ze gaan gemiddeld toch minder lang mee dan hardhout. Ik zou hardhout kiezen. Eén dingetje nog: de wereld van de keurmerken is verre van volmaakt, maar het is beter dan niks. Dus probeer er op te letten dat je palen het FSC-keurmerk dragen. Ook voor jezelf trouwens, je krijgt er een heel goed gevoel van. Je doet immers je best om zorgvuldig met de aarde om te gaan. En wie wil nou niet genieten van een goed gevoel?!
Wou je betonnen palen zetten? Ik raad het je af. Beton is fantastisch in de zin dat het staat voor de eeuwigheid, maar het voornaamste bezwaar is dat ze te zwaar zijn. Voor een professional is dat al serious business, voor jou is dat echt onaangenaam. Bovendien zijn ze niet alleen moeilijker te zetten omdat ze zwaar zijn, maar ook omdat je er niet echt op kan slaan, niet in kan zagen, je er beton bij moet doen om te voorkomen dat ze scheef zakken,… Nou ja, overtuigd?
L-beslag, l-beslag??? Wa’s dat dan toch?!
Dat zijn een eigenlijk schroeven met aan de kop een metalen hoek in de vorm van ongeveer een L. Ze komen in de palen. Als de palen in de grond staan, L-beslag gemonteerd en je kijkt er van bovenaf op, dan zie je hetzelfde als wat je ziet wanneer je nu naar de letter L kijkt. Inderdaad, in de L zit in feite een hoek. En in die hoek komt je schuttingdeel. En in de voet van de L zitten dan twee gaatjes waar je schroefjes doorheen komen die het schuttingdeel aan die hoekjes vastmaakt. Bij schermen van 180 heb je drie L-beslagjes per zijde nodig, dus zes per scherm. Aan jouw de keus of je rvs kiest of verzinkt. Het eerst is een stuk duurder, maar roest aanzienlijk minder en rvs heeft iets chics qua uitstraling. Vind ik. Then again, L-beslag en chique? Ach.
Oh ja nog iets: rvs breekt veel sneller. Da’s nog wel even een dingetje. Bij het monteren in die hele harde houten palen, wil je niet om de haverklap dat de schroef aan het L-beslag afbreekt. Dat zou heel frustrerend zijn. Het hoeft ook niet, (daar kom ik nog op) maar ik wil het wel even genoemd hebben.
Schroefuh
Ik heb ze al genoemd: schroeven.Daar kan ik kort over zijn. De maat is 4 x 30. Dat is in millimeters: 4 dik, 30 lang. Korter is niet sterk genoeg, langer kan niet, want dan steken ze uit je schutting. Verder moet je rvs nemen. Geen discussie. Ja, rvs breekt eerder, heb ik gezegd, maar verzinkte schroeven roesten eerder en breken dan. En dat is dus als jouw schutting al lang af is, maar nog lang niet op is. Dan wil je niet dat de hele handel op half elf hangt door wegrottende schroeven, toch? Rvs. Dus.
Een zootje ongeregeld, van alles en nog wat
Tot zover onmisbare materialen. Soms heb je ook nog andere dingen nodig.
Kozijnpluggen; lekker vast
Als je schutting begint en/of eindigt tegen een muur, zet je die paal doorgaans daaraan vast. Zo’n paal staat dan muurvast, letterlijk. Dat is best fijn. Bovendien komt het nogal eens voor dat je pal naast een muur niet zomaar een kleine meter diep kan graven, omdat daar bijvoorbeeld een randje van de fundering uitsteekt. Dan komt het mooi uit dat je bijna helemaal de grond niet in hoeft, omdat je de paal aan de muur bevestigt. Dat kan op verschillende manieren. Ik zou kiezen voor de kozijnplug. Die heb je in verschillende lengtes. De lengte die jij nodig hebt, hangt af van de dikte van je paal. Tel bij die maat 8 centimeter op (een steen is 10 cm breed) en je hebt de maat van je kozijnplug.
Help, een regenpijp
Mocht je schutting beginnen en/of eindigen bij een muur en zit de hemelwaterafvoer nou precies op de plek waar jij je eerste paal wil zetten, dan heb je een probleem. Gelukkig ben je niet de eerste met dat probleem en is er ook een oplossing voor. Er zijn speciale beugels in de handel die je als het ware om de regenpijp heen zet. Die zet je dan aan weerszijden van de regenpijp vast aan de muur en de paal bevestig je dan aan de beugel. De paal staat dan dus voor de regenpijp, maar hij zit toch vast aan de muur. Let wel goed op hoe de regenpijp onder de grond loopt. Palen en regenpijpen kunnen ook onder de grond slecht samen op dezelfde plek.
Hoe zorg ik nou dat die paal lekker vast komt te staan?
Als een paal in een gat staat, moet-i aangevuld worden. Woon je in Bergen, dan zit je waarschijnlijk op het zand. Dan is dat geen probleem. Zit je echter op de klei of in het veen, dan is het verstandig om het gat te vullen met iets anders dan de grondsoort die bij jou voorhanden is. Om scheefzakken te voorkomen. Twee keuzes: zand of fijn grit/split. Zand is goedkoper en prima. Grit/split is wonderbaarlijk spul. Je palen komen muur- en muurvast te staan. En het houdt veel minder water vast, dus dat is goed voor je palen. Bedenk wel dat als de paal uiteindelijk toch niet helemaal recht blijkt te staan, dat i dan ook muur- en muurvast zit. Dan ben je er dus even zoet mee.
De kroon op het werk?
Bovenop palen kun je ook nog een soort afdekkapjesplaatsen. Ik weet niet zeker of ze zo heten. Dat vloeit voort uit desinteresse. Ze zijn bedoeld om te voorkomen dat de paalkoppen van boven in gaan rotten. Ik betwijfel of dat werkt en of het nodig is. Als ik een schutting zie met op elke paal zo’n kapje met bolletje alsof elke paal een kroontje draagt, word ik er een beetje zenuwachtig van. Potsierlijk. Dat vind ik het. Vind jij juist dat het de schutting helemaal afmaakt? Lekker doen, hoor. Het is jouw tuin. (En die van de buren.)
Verder zou ik geen materialen weten die je nodig hebt.
Volgende keer gaan wut hebben over welke gereedschappen je nodig hebt.